ผมเป็นพวกทำไร่ ทำนา ทำสวน บนคีย์บอร์ด พวกเก่งแต่บนกระดาษ “นางจันดี โพธิสาร” ว่าไว้อย่างนั้น เพราะกลับบ้านไปทีไรก็เอาแต่สั่งๆๆๆ แต่ไม่ทำเอง
สิ่งที่ผมพยายามสั่งและกำชับกับแม่คือ อย่าปลูกพืชอย่างเดียว เพราะมันเสี่ยงมาก มันเสี่ยงแบบนี้แต่ไหนแต่ไรมา
โชคดีที่นางจันดีเป็นคนดี เธอจึงฟังลูกชายตัวดีด้วยดีเสมอมา
ทำนาก็คงไม่ทิ้ง เพราะเรายังต้องกินนะ ปลูกยางพาราบ้างก็ได้เอ้า จะได้ไม่เจ็บใจเวลาราคาแพง ปลูกมันสำปะหลังบ้างก็ได้ เพราะในหมู่บ้านใครๆ ก็ปลูกกัน ปลูกอ้อยด้วยก็เชิญ แต่อย่าทำแปลงใหญ่มาก
ที่เหลือพื้นที่ในไร่ควรจะมีช่วงทำนา ทำไร่ ปลูกผัก เลี้ยงปลา ศึกษาพื้นที่ว่าอะไรควรจัดวางตรงไหน ศึกษาฤดูกาล ศึกษาสภาพภูมิอากาศ ศึกษาพันธุ์พืช ศึกษาตลาด ทั้งระดับจุลภาคและมหภาค
อย่าปลูกตามนโยบายหาเสียงของรัฐบาลแบบเต็มพื้นที่เด็ดขาด เพราะจะไม่ได้มีแค่เราวิ่งตามนโยบาย
หากรัฐสนับสนุนให้ปลูกยางพารา และสัญญาว่าจะให้ราคาดี ทุกคนจะแห่ปลูกพร้อมกันทั้งประเทศ และเมื่อปริมาณมากล้นเกินตลาด ผลผลิตจะราคาตกต่ำทันที
กรณีนี้ให้ใช้หลักคิดเดียวกันกับข้าว อ้อย มันสำปะหลัง ปาล์มน้ำมัน ข้าวโพด ฯลฯ
ไม่นับเรื่องการบริหารที่ผิดพลาดจะนำมาซึ่งปัญหาคาราคาซังอีกมากมาย เมื่อไหร่ที่เอาชีวิตไปแขวนไว้กับรัฐบาล มันจะจบเห่อย่างรวดเร็วเมื่อนั้น
หลักคิดนี้ไม่ใช่แค่เกษตรกรตัวกะจิดริดอย่างเราเท่านั้น แม้แต่นักธุรกิจระดับบิ๊กๆ เอง ก็พยายามอย่างมากที่จะหลีกเลี่ยงการผูกติดธุรกิจกับการเมือง
เว้นเฉพาะธุรกิจประเภทอยู่กินด้วยอิฐ หิน ปูน ทราย อันนี้พอรู้ๆ กันอยู่ เขียนไปก็เปลืองน้ำหมึก
ผมชอบคุยกับนางจันดีแบบนี้ ส่วนการลงรายละเอียดว่าจะปลูกอะไร อย่างไรบ้างนั้น ให้เธอเป็นคนคิดจัดหาเอง เรื่องนี้บางทีเธอก็ฉลาดกว่าผม แต่แน่นอนว่าเรามักคุยข่มกันเสมอเมื่อพูดถึงระดับมันสมอง บางทีผมก็ไม่ค่อยยอมเธอหรอก
วิธีการแบบนี้ไม่ได้ทำให้ร่ำรวยแบบฉับพลันครับ แต่มันจะรับประกันอย่างหนึ่งว่า เราจะมี “รายได้” มากกว่า “หนี้”
ผมพยายามมอบ “นโยบายแห่งรัฐโพธิสาร” อย่างนี้เสมอมา โดยมีชาวนาบังเกิดเกล้าเป็นแม่ของตัวเองสนองนโยบาย
แน่ละก็มีบางช่วงเวลาที่เธอพยายามลองของ พยายามก่อการกบฏ ด้วยการทุ่มปลูกอ้อยแบบมืดฟ้ามัวดินโดยไม่ให้ผมรู้ตัว ผลลัพธ์ก็คือหนี้ก้อนโต และการหายไปของสามีที่ล้มป่วยลงกลางไร่อ้อย
ชีวิตก็อย่างงี้ บางทีมันก็ต้องเดิมพันกันบ้าง
